Interview: Luc van Bussel

Een half jaartje geleden interviewde ik een van de opvallendste personen in de autobizz: Luc van Bussel voor Autokompas. Hier het artikel, veel leesplezier.

Hij werkte ooit in de hotelbranche, maar maakte een slordige tien jaar geleden de overstap naar de automarkt. Niet omdat de CEO van The Alwaysbemobile Company Luc van Bussel zo gek is op bénden of auto’s overigens. Zijn drijfveer is pure bouwlust en aldus groeit zijn bedrijf zowel in de breedte, als in de hoogte gestaag door. Dat hij daarbij regelmatig tegenwind ondervindt, maakt hem alleen maar strijdlustiger.
Door Viola Robbemondt ©House of TXT

Zelfs na twintig jaar in het vak ben jij onvermoeibaar aan het ‘pionieren’. Eerst waren het de banden met Profile Tyrecenter, je ging in schadeherstel en biedt allerlei services zoals ABC en James Autoservice en nu ben je ook Autoglaz gestart. Waar loop jij allemaal tegenaan?
“Tijd vinden om nieuwe ideeën te ontwikkelen en tegelijkertijd het maximale uit het bestaande bedrijf te halen. Lastig is ook het overtuigen van aandeelhouders en franchisenemers over de te volgen toekomststrategie. Zeker omdat we ons op een markt bewegen die sneller verandert dan de traditionele servicemarkt. Een doorsnee ondernemer van Profile schrikt van het verhaal dat wij in 2015 een heel grote autoverkopende partij zullen zijn, en waarvoor we nu al de nodige concepten in ontwikkeling hebben. Die denkt: waarom? Ik leg dat heel vaak uit.”
Leg ons ook eens uit waarom je wilt uitbreiden naar verkoop van auto’s?
“Twee miljoen mensen zoeken ieder jaar naar een andere auto, dus als ik die weet te bereiken, dan kan ik ze daarnaast ook nog een aardig verhaal vertellen over service en over banden. Als je in Emmen woont, zul je dat verhaal niet in Hilversum horen. Dus ik heb hiervoor een autoportal opgericht, www.autOoz.nl, een eigen zoekmachine voor occasions.”
Welke problemen kom je tegen in de buitenwereld?
“Perceptie. Ik moet zelfs mijn eigen vrouw uitleggen dat ze niet naar de dealer hoeft. Ze mag wel, maar hoeft niet.”
Maar dealers schrijven dat toch ook niet voor?
“Het klassieke verhaal is dat je – als je je auto laat onderhouden door een universeel autobedrijf – je problemen krijgt met de garantie en coulantie. Dat wordt tegenwoordig wel minder vaak verteld hoor, daar ben ik blij om. Maar duidelijk maken dat je ook naar ons soort universele autobedrijven mag, en dat dat net zo goed is, kost veel marketing en overredingskracht. Dat komt omdat de markt een volstrekt onbetrouwbaar imago heeft.”
Tja, ik laat mijn Alfa ook liever onderhouden door iemand die dagelijks met de motoren en techniek van Alfa Romeo te maken heeft…
“Zie, daar heb je het al, want auto’s zijn allemaal volstrekt hetzelfde qua remmen, ruiten, banden, olie, accu: dus de slijtdelen waar je de eerste 200.000 kilometer de vervanging van doet. De motor? Ja, laat die maar lekker door de dealer onderhouden. Maar daarvoor heb ik geen 2.400 ‘ziekenhuizen’ nodig. Eerder wat ‘huisartspraktijken’. Voor het reguliere onderhoud, voor het vervangen van slijtdelen en vloeistoffen kun je prima – en goedkoper – bij ons terecht. De huidige elektronica stelt ook een ieder in staat om een auto per computer uit te lezen. Die data zijn vanaf 2002 wettelijk vrij gegeven, onderhoudsboekjes van ieder kenteken zijn op te halen via een database. Je bestelt de onderdelen die je nodig hebt online en factureert online. Dus het enige probleem is perceptie. En er is maar één manier om die om te buigen en dat is communicatie.”
Je kunt zo de politiek in; de fileproblematiek is je favoriete onderwerp. Waar staan we momenteel?
“Hoe dat is gegaan was een soort natte droom voor mij. Ga maar na: in 2007 hebben we de Partij voor de Filerijder opgericht. Uit boosheid over het feit dat het toenmalige kabinet na Prinsjesdag niets had gemeld over een mobiliteitsprobleem, dat er niets over in het verkiezingsprogramma stond. We vonden aansluiting bij Mark Rutte en anno 2011 is hij niet alleen Premier, maar onze missie staat het ook in het regeerakkoord. Tussendoor hadden we ook nog een Minister van Verkeer en Waterstaat die het beleid ook echt ging uitvoeren. Dus ja, wat wil je nog meer?”
Ik kom vooralsnog alleen maar extra spitsstroken en extra rijstroken tegen met een groot rood kruis erop…
“Ja, Eurlings heeft drie jaar gebouwd, maar ik denk dat we nog zo’n twintig jaar moeten bouwen. Als we nog twintig jaar doorgaan zoals het nu gaat dan lossen we de achterstand op. En kan de infrastructuur de 10 à 11 miljoen voertuigen die er in 2020 rondrijden aan. Mits het huidige bouwtempo tenminste doorgaat. Als je nu kijkt, zijn we wel vergevorderd in Eindhoven, maar in de Randstad nog helemaal niet. Dus daar moet nog een enorme inhaalslag gemaakt worden.”
In sommige dingen ben je heel vooruitstrevend. Maar in je manier van reclamemaken voor Profile bijvoorbeeld, denk ik: de tachtiger jaren zijn terug met een blonde bimbo die suggestief over een autoband wrijft. Wat is dat dan weer?
“Dat is de bevrijding van de man. (lacht). Bij het maken van die commercial wilden we vooral spraakmakend zijn. Dat is gelukt, seks sells nog steeds. We wilden een soort spanning laten zien. Letterlijk en figuurlijk. Dus bandenspanning en de spanning tussen de seksen. Onze spontane naamsbekendheid moet met zo’n 10% omhoog. Bij het woord ‘banden’ roept zo’n 35% van de bevolking spontaan Profile. En dat moet de 50% voorbij. Dat kan het beste met televisiereclame waarbij zowel het beeld van dat model, de Amerikaanse stem en de humor blijven hangen. Voor James Autoservice moeten we eerst nog werken aan een steviger netwerk en komen in het voorjaar met een campagne. Daarin zit overigens een man waarvan ik denk dat hij vrouwen wel aanspreekt…
Toch niet met ontbloot bovenlijf hè? Ik ben altijd verbaasd dat plat kennelijk aanspreekt…
“Nederland is plat. Ook qua cultuur. Als je kijkt naar Duitsland en België: daar is veel meer loos op dat gebied. Dan kom je Nederland binnen en wat dan opvalt, behalve de files, is dat toeristen naar Amsterdam gaan voor de wallen en voor de drugs. Als je plat objectief beschouwt, betekent het: voor iedereen. Het gaat niet over smaak.”

Je bent baas van ongeveer honderd mensen. Hoe gaat het CEO-schap jou af?
“Er zijn twee soorten bazen. De een is met een ladder en een verrekijker het dak op geklommen en houdt in de gaten wat er op hem afkomt aan kansen en uitdagingen. En schreeuwt vervolgens naar beneden: ‘We moeten dit, we moeten dat!’ Komt met allerlei strategieën en zegt tegen zijn mensen: ‘Ga het maar regelen. Ik blijf hier boven staan om uit te kijken wat er nog meer komt.’
De andere CEO zit in het gebouw in de paperassen over kostenefficiency en besparingen, protocollen en procedures…
Ik hoor bij die eerste groep CEO’s. Het lijkt een beetje op permanente chaos, want ik roep ‘s ochtends dat het geweldig gaat en als ik dan ‘s middags weer op de ladder sta, denk ik: ‘we zijn nog helemaal nérgens’. Niets is vervelender dan zo’n baas, ik ben wat dat betreft een ‘pain in the ass’. Maar de mensen die het met me volhouden zien me als een soort Louis van Gaal of Bert van Marwijk. Je kunt wel blij zijn als je één wedstrijd wint, maar je moet wel de hele reeks winnen om kampioen te worden.”
En wat krijgen jouw medewerkers daarvoor terug?
“Volledige autonomie. Ik sta op het dak en roep tegen mijn afdelingen of franchisenemers de doelstellingen. En zij moeten het doen. Ik schep slechts het kader waarbinnen gewerkt kan worden. Medewerkers die daar niet in passen, houden het geen drie maanden vol en dus houd ik mensen over die echt willen ondernemen, die wil groeien.”
Op je persoonlijke website vertel je dat je van sterrenbeeld leeuw bent. In de beschrijving staat onder andere dat een leeuw moet leren om ook eens naar anderen te luisteren. Hoe gaat jou dat af?
“Dat is het ergste wat er is. Ik ben altijd blij dat ik mensen om me heen heb die het geen barst interesseert dat ik niet tegen kritiek kan. Die moet ik ook hebben, anders zou het slecht met me aflopen. Ik heb een zeer kritische raad van commissarissen, de voorzitter daarvan kijkt bovendien ook nog naar de menselijke kanten van een zaak. En ik heb een vrouw gevonden die me iedere seconde vertelt wat ze denkt en voelt. Niet altijd gezellig, maar heel belangrijk voor een leeuw. Daar groei je van. Want anders is de leeuw volgens mij iemand die liever met twee cocktails op het strand in de zon ligt.”
En naar mooie meisjes kijkt…
“Dat zei ik niet! (lacht) Maar in de basis ben ik wel een levensgenieter. Als ik de uitdaging niet aangereikt krijg, dan forceer ik hem zelf. Als er geen ruzie in de tent is, dan maak ik die wel. We hebben zowel de Yin als de Yang nodig. Het moet een beetje wringen, anders komt er geen energie vrij. Dus om te voorkomen dat je als bedrijf inslaapt kun je het beste af en toe flink de knuppel in het hoenderhok gooien. En dat ligt deze leeuw wel goed.”
Wat is de grootste kritiek die je krijgt?
“Dat ik de tegenpartij altijd weer probeer te overtuigen van mijn gelijk, waardoor er voor de ander weinig ruimte blijft om mij te overtuigen. Als die balans slecht is, dan heeft de andere partij altijd het idee van: ik hang er een beetje bij. Dat hoor ik van zowel medewerkers als van mijn dierbaren. Het is dus hun taak om regelmatig tegen me te zeggen: ‘Doe toch eens normaal met al die ideeën van je.’ Mijn vrouw vind het geweldig dat ik commercieel gezien van een mug een olifant kan maken, maar als ik dat privé uitprobeer, prikt ze daar zo doorheen.”
Dus zij heeft thuis de broek aan?
“We zijn op level ‘playing field’. In mijn Boer Zoekt Vrouw-tocht was voor mij duidelijk dat ik het beste klik met iemand die net zo vaak gas geeft als op de rem trapt. Privé vind ik overigens niets belangrijker dan mijn kinderen. Als morgen mij iemand alles afneemt, dan ga ik lachend met mijn kinderen naar de Dominicaanse Republiek op het strand zitten. En bouw ik wel weer aan iets anders. Maar ik realiseer me heel goed dat alles wat niet thuis plaats vindt, voor een groot deel onzin is. Daarom probeer ik iedere zaterdag vrienden over de vloer te hebben om voor te koken. Een van mijn favorieten is wel eendenborst. Of ganzenlever op een bedje van risotto met witte truffelraspsel.”
Je hebt een sterke drive, komt vaak ergens binnen als een frisse wind, maar strijkt ook tegen haren in. Hoe ga je om met die tegenstelling?
“Ik kan goed met tegenstellingen omgaan, maar kan er slecht tegen oneerlijkheid. Dan verandert van Bussel in een soort warrior en ben ik blij dat er mensen zijn die me tegenhouden. Een voorbeeld daarvan is het Bovag-verhaal…
Vertel?
“Ik kan als Alwaysbemobile geen Bovag-lid worden omdat zij de franchisestructuur als enige branchevereniging in Nederland niet accepteren. Als ik een filiaalstructuur zou hebben met vestigingen, dan kan ik wel lid worden. Dus omdat de Bovag zich met al zijn producten en diensten richt op de consument word ik uitgesloten om lid te worden. Terwijl ze wel mijn franchisenemers werven om lid te worden. Daarmee nemen ze de regie bijna over. Bovag wordt daarmee een formule, een merk en een marktpartij. Daarbij probeert men mij monddood te maken door te roepen dat als ik hun logootje gebruik, ik een ton boete krijg. Los van strategische onenigheden raak je mij daarbij op een gevoelig punt en word ik nog een dimensie erger. Met de komst van Geert Vermeer als bondsvoorzitter van de Bovag heb ik overigens wel goede hoop op een goede afloop. Hij begrijpt dat je heilige huisjes als het weren van franchisestructuren niet moet gebruiken om bedrijven af te zonderen. We moeten juist bruggen bouwen.”
Weer het woord bouwen.. is dat ook wat je je zoons wilt meegeven?
“Handelen op gevoel is de belangrijkste les die ik ze wil meegeven. Of dat nu gaat over een opleiding is,een vriendin of een baan… Zodra dat gevoel weg is, moet je een nieuwe weg in slaan. Hoe pijnlijk het soms ook is om die oude vertrouwde te verlaten. Ik ‘level’ vaak met mijn kinderen alsof het volwassenen zijn. Dat wordt niet altijd door iedereen begrepen, maar ik wil geen afstand creëren. Ik heb mijn moeder twee jaar lang op haar ziekbed gevolgd en het grootste drama daarbij vond ik de afstand die ze tot de laatste dag wilde handhaven. Een emotionele afstand tussen moeder en zoon, terwijl ik haar aan het verzorgen was. Toen dacht ik: dat gaat mij niet gebeuren. Ik ben daar dan wellicht weer wat overdreven in, zie mijn zoontjes meer als mijn vriendjes. Dat maakt de omgang niet eenvoudiger, maar wel veel leuker.”