De nadelen van zelfrijdende auto’s

De nadelen van zelfrijdende auto’s.

Zelfrijdende auto’s: ze zijn giga in het nieuws dezer dagen. Voor mensen die graag aan het stuur zitten een horrorbeeld, voor anderen het walhalla. Technici stoeien al een aantal jaren met verschillende systemen en er is al veel mogelijk. De software die gebruikmaakt van allerlei sensoren om het verkeer in de gaten te houden, maar ook om te communiceren met andere voertuigen en weggebruikers, wordt steeds verder verfijnd. Daardoor lijkt een snelle komst van de zelfrijdende auto heel realistisch. Toch is het beeld dat sommige fabrikanten schetsen – en waarin we binnen een jaar of tien met ons krantje en koffie in de auto op de openbare weg kunnen zitten – te rooskleurig.

Hier wat haken en ogen op een rijtje:

*Overgangsperiode

We hebben in Nederland een wagenpark van ongeveer zes miljoen auto’s. Voordat dit vervangen is, zijn we dertig tot veertig jaar verder. En dan zouden we vanaf nu ook allemaal zelfrijdende auto’s moeten kopen. En die zijn nog helemaal niet beschikbaar. Er zal uiteindelijk een overgangsperiode zijn waarin zelfrijdende auto’s en gewone auto’s naast elkaar zullen bestaan. Zelfs dat is lastig, want  allerlei vragen zullen beantwoord moeten worden. Hoe communiceert een hypermoderne auto bijvoorbeeld met een oudje? Dus eigenlijk: hoe communiceert een computer met een (onvoorspelbare) menselijke bestuurder?

Menselijk gedrag zoals bumperkleven, afsnijden en hard rijden zal een computersysteem ook erg  ‘verwarren’. Mensen houden zich nu eenmaal niet altijd aan de regels en reageren onlogisch. Mensen kunnen bijvoorbeeld ook misbruik van systemen maken. Neem bijvoorbeeld de fietser die de auto afsnijdt omdat hij toch weet dat het systeem voor hem zal remmen. Dat zal, vooral in grote steden, tot chaos leiden. En dan heb ik het nog niet over hackers die complete systemen zouden kunnen platleggen. Hoe beveilig je dat? En hoe zorg je er als producent voor dat handige nerds jouw systeem niet aanpassen zodat de auto zich anders gedraagt dan bij normale instellingen?

*Samenwerkingen

Nog een punt is dat verschillende producenten verschillende systemen ontwikkelen die wellicht niet allemaal op elkaar aansluiten. Er zal dus één standaard techniek moeten komen waarbij verschillende producenten heel nauw moeten samenwerken. En dat geeft, omdat we het nu eenmaal over mensen hebben met al hun heb- en eerzucht, problemen waardoor het nog langer zal duren voordat een systeem uiteindelijk kan worden ingevoerd. Daarbij heb je ook hulp nodig van de wet, en de politiek staat niet bepaald bekend om haar snelheid van beslissen.

*Tegenstrijdige belangen

Er zijn veel mensen – en bedrijven – die ook helemaal niet gebaat zijn bij zelfrijdende voertuigen. Taxi-, bus-, en vrachtwagenchauffeurs bijvoorbeeld, en postbezorgers. Maar ook autoschadebedrijven die minder gaan verdienen als er minder ongelukken worden veroorzaakt, en de autobedrijven zelf die minder auto’s gaan verkopen omdat de oude minder snel kapot gaan. Er zal een stevige lobby komen/zijn tégen de zelfrijdende auto’s. Vooral in de autoproducerende landen (waar Nederland niet bij hoort). Ik begrijp wel waarom minister Schultz van Haegen makers uit allerlei landen uitnodigt om bij ons hun zelfrijdende systemen te testen. Diverse Nederlandse bedrijven zijn namelijk druk met de productie van software en andere techniek voor zelfrijdende auto’s en samenwerking zou de Nederlandse economie ten goede komen (lees: geld in het laadje brengen). Maar of dit daadwerkelijk de komst van de zelfrijdende auto versneld? Ik heb mijn vraagtekens.

*Aansprakelijkheid

De allergrootste vraagstukken komen eigenlijk allemaal neer op… geld. Wie is volgens je autoverzekering aansprakelijk voor autoschade en letsel als het misgaat? De bestuurder van de zelfrijdende auto, die van de ‘gewone’ auto, de producent van de auto of de producent van het systeem in de auto? En hoe ver de techniek ook is, er is totaal nog geen wet of regelgeving voor. En dat is ook lastig, een kip of het ei verhaal en autoverzekeraars zullen zich er samen met fabrikanten, merken en de wetgevers over moeten buigen. Techniek wordt door bedrijven gemaakt, bedrijven bestaan uit mensen en mensen maken fouten.

Kort of lang door de bocht: de komst van de zelfrijdende auto op de openbare weg zal nog járen in beslag nemen. In gecontroleerde omgevingen zullen we ze wel zien, bijvoorbeeld op privéterreinen zoals bij hotels of op golfbanen. Komt mij niet slecht uit, want ik in het dagelijks leven neem toch het stuur graag in eigen hand.